CHOROBY OCZU - JASKRA

Jaskra (łac. glaucoma) - obejmuje grupę chorób oczu, która charakteryzuje się nieodwracalnym uszkodzeniem nerwu wzrokowego, który przekazuje impulsy wzrokowe z oczu do mózgu, w którym powstaje obraz. Uszkodzenie włókien nerwu wzrokowego zachodzi zazwyczaj niepostrzeżenie dla pacjenta i choroba podstępnie zabiera nam widzenie. Nie leczona prowadzi do ślepoty. Do czynników ryzyka zaliczyć należy rodzinne występowanie jaskry, wiek po 35 roku życia, niskie ciśnienie tętnicze krwi, hipercholesterolemia, zimne ręce i stopy, migreny, cukrzyca, stres, wysoka krótkowzroczność, przewlekłe stosowanie sterydów. Najczęściej postępuje bezboleśnie, jednakże u pacjentów ze specyficzną budową oka może dojść do ostrego ataku jaskry, który charakteryzuje: bardzo silny ból oka i głowy, nudności, wymioty, obniżenie ostrości wzroku, zaczerwieniona i twarda jak kamień gałka oczna.


Jest to stan nagły, wymagający natychmiastowej hospitalizacji, gdyż bardzo wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe może w ciągu kilku godzin nieodwracalnie uszkodzić nerw wzrokowy.

 
 
 
Uszkodzeniu włókien nerwu wzrokowego towarzyszą charakterystyczne zmiany w polu widzenia, które powiększają się w miarę postępu choroby. Najczęstszą przyczyną prowadzącą do uszkodzenia włókien nerwu wzrokowego jest podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe. Statystyczna norma ciśnienia wewnątrzgałkowego wynosi ok. 21 milimetrów słupa rtęci (mmHg). Należy jednak pamiętać, że podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe jest obecnie traktowane jako czynnik zagrażający, a nie określający czy pacjent ma jaskrę czy jej nie ma. U niektórych osób ciśnienie wewnątrzgałkowe przez całe życie utrzymuje się w granicach ok. 24 mmHg i nigdy nie chorują oni na jaskrę, a u niektórych przy ciśnieniu 17-18 mmHg rozpoznaje się chorobę (tzw. jaskra normalnego ciśnienia). Do uszkodzenia jaskrowego nerwu wzrokowego dochodzi nie tylko w wyniku podwyższonego ciśnienia śródgałkowego. Do jego zaniku mogą doprowadzić także zaburzenia przepływu krwi w odżywiających go drobnych naczyniach krwionośnych, zmniejszenie liczby tzw. cząsteczek neurogenicznych, odpowiedzialnych za jego funkcjonowanie i żywotność, oraz uszkodzenie blaszki sitowej, porowatej struktury, przez którą przechodzą włókienka nerwu oraz jego naczynia. Istotną rolę odgrywa tu również czynnik genetyczny. Nie wolno lekarzowi rozpoznać choroby i wdrożyć leczenia tylko na podstawie pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jaskry nie wyleczmy po jednorazowej wizycie w gabinecie okulistycznym. Istotne jest jej regularne leczenie  i okresowe kontrole okulistyczne, które zapewnić mają  choremu utrzymanie możliwie jak najlepszej ostrości wzroku do końca życia.
 
 
 
 
Do rozpoznania jaskry  i określenia jej typu wskazane jest wykonanie pełnej diagnostyki, w którą wchodzi:
- ocena dna oka i nerwu wzrokowego,
- perymetria (badanie pola widzenia),
- dobowy pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (tzw. krzywa dobowa),
- gonioskopia (badanie kąta przesączania),
- pachymetria (pomiar grubości rogówki),
- HRT (tomografia laserowa nerwu wzrokowego),
- GDx (polarymetria laserowa włókien nerwowych siatkówki)
 
Leczenie jaskry obejmuje: leczenie farmakologiczne, leczenie przy użyciu lasera oraz leczenie operacyjne.
Leczenie farmakologiczne jest długotrwałe i trwa czasami do końca życia. Leki przeciwjaskrowe zmniejszają wydzielanie cieczy wodnistej lub poprawiają jej odpływ w beleczkowaniu kąta przesączania lub tzw. drogą naczyniówkowo-twardówkową.  Ideałem leczenia farmakologicznego jaskry jest  osiągnięcie tzw. bezpiecznego ciśnienia wewnątrzgałkowego, czyli takiego przy którym nie dochodzi do postępu zmian jaskrowych przy zastosowaniu możliwie jak najmniejszej ilości leków.
Do najpowszechniejszych zabiegów laserowych w jaskrze zaliczyć można: trabekuloplastykę laserową, irydotomię obwodową, selektywną trabekuloplastykę laserową, laserową irydoplastykę obwodową, goniopunkturę laserową, cyklofotokoagulację. Zabiegi te obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe ułatwiając odpływ cieczy wodnistej poprzez beleczkowanie, zapobiegają zamknięciu się kąta przesączania poprzez laserowe "modelowanie" jego struktur lub zmniejszają wydzielanie cieczy wodnistej poprzez uszkodzenie ciała rzęskowego, które ją produkuje.
 
 
 
 
Leczenie operacyjne  jaskry polega na chirurgicznym wytworzeniu dodatkowej drogi odpływu cieczy wodnistej bądź ułatwieniu jej przepływu, co skutkuje obniżeniem ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Do najczęstszych zabiegów przeciwjaskrowych zaliczamy: trabekulektomię, śródtwardówkowe wkleszczenie tęczówki obwodowej (irydektomia przypodstawna), sklerektomię głęboką nieprzenikającą, wiskokanalostomię oraz wszczepianie implantów filtrujących.
Wspomnieć należy również o nowoczesnej, nieinwazyjnej metodzie leczenia jaskry  jaką jest pneumatyczna trabekuloplastyka.